Het verplanten van grote bomen, enige op en aanmerkingen
Als boomverzorger heb ik bedenkingen bij het verplanten (of verplaatsen) van grote bomen, omdat het vaak mislukt. Ook zie ik andere nadelen.
Met mislukken bedoel ik dat de boom sterft of zodanig in conditie achteruitgaat dat de boom waarschijnlijk zal sterven.
Klimaat
Recent hebben we te maken met zeer grote droogtes en warme winters. Dit heeft voor bomen nadelen.
Als eerste is de capaciteit van de boom om te groeien beperkt door gebrek aan water. Omdat de groeicapaciteit minder is, is ook het vermogen van de boom om problemen te overwinnen afgenomen. Bomen hebben niet de mogelijkheid, om wonden te herstellen zoals dieren dat kunnen door cellen te vervangen. Bomen moeten wonden overgroeien door nieuwe jaarringen te vormen welke de wond zullen overgroeien.
Als het vermogen om te groeien afneemt, neemt ook de capaciteit af om wonden te overgroeien.
Wonden vormen een ingangspoort voor zwammen, zowel boven als onder de grond. Hoe langer een wond open is, hoe meer tijd zwammen hebben om de wond te infecteren. De zwammen veroorzaken dan houtrot.
Nu de winters warmer zijn, met juist veel vocht, hebben de houtrot veroorzakende zwammen juist meer tijd om de bomen aan te tasten.
Bomen hebben dus nadelen in de zomer en in de winter. Ze staan met 2-0 achter. Dit maakt bomen algemeen kwetsbaar. Een verplante boom is door onvermijdelijke wortelschade nog kwetsbaarder. Hij staat met 3-0 achter, wat de slagingskans van een verplanting sterk doet afnemen.
Kosten
De kosten voor het verplanten zijn zeer hoog. Een grote boom heeft een kluit van minstens 80 ton nodig om een kans te maken. De kosten zijn door het hoge gewicht hoog. De kosten zijn vaak ver boven de 10.000 euro en kunnen oplopen tot een veelvoud.
De vraag is of het budget niet beter besteed kan worden aan andere bomen, ter compensatie bij kap. Vooral gemeentes worstelen al met budgetten voor groen en bomen in het bijzonder. Er is te weinig budget voor:
- het geven van water geven bij aanplant
- standplaatsinrichting
- bescherming van de bodem
- juridische bescherming van bomen en handhaving (bodemverdichting!)
Uitstoot
Het verplanten van een grote boom kost vele duizenden liters diesel voor transport en draaiuren van kranen, vrachtwagens voor contragewichten, graafmachines en aantrekkend verkeer voor personeel en het geven van water. Dit heeft twee gevolgen:
- de verplanting is in het gunstigste geval nuttloos in het kader van CO2 reductie
- er komt door de verbranding van diesel veel stikstof vrij
- het aanleggen van de stroomvoorziening (waarvoor kap nodig zou zijn)
- de yoghurt-fabriek FAGE
Bronnen
Een fotoreportage met commentaar van een verplanting van een grote boom:
https://www.boom7.nl/boomverzorging/blog110-Mevrouw-kiki-verplanting-Groningen.html
De boom is na jaren gekapt.
Kritisch artikel in vakblad Boomzorg: ‘Verplanten van grote bomen niet altijd succesvol’:
https://www.boomzorg.nl/upload/artikelen/bz420verplantenvangrotebomen.pdf
Voorbeelden voor preventie:
https://www.boom7.nl/boomverzorging/r15885-Meppel-bomen-beschermen-2018b.html
Kijken op locatie, dan plannen
Veel verplantingen worden gedaan nadat omwonenden en natuurorganisaties zijn gaan protesteren. Na protest is verplanten dan een doekje tegen het bloeden, zie daarvoor de eerder genoemde pagina over de verplanting in Groningen. Vele tienduizenden euro's en een monumentale boom zijn in een zwart gat verdwenen.
Vaak wordt een plan vastgesteld zonder eerst op locatie te kijken welke bomen er staan in het plangebied. Het plan is vanachter het beeldscherm tot stand gekomen. Op dat beeldscherm staan alle bomen als een even grote groene cirkel. Niemand neemt de moeite om naar de locatie te gaan.
Conclusie
Als eerste: plan zodanig dat kap niet nodig is, want verplanten van grote bomen heeft vaak meer nadelen dan voordelen.
Belangrijk is om te beseffen dat verplanten een onderdeel uitmaakt van een project en dat het gehele project beoordeeld dient te worden in het kader van de Wet natuurbescherming, onderdeel gebiedsbescherming.
Geert Starre, boomverzorger en
secretaris van stichting Natuurbeschermingswacht